Περιμένωντας (με αρκετή αγωνία είναι η αλήθεια) τη γέννηση του γιού μου τον επόμενο μήνα, έψαξα λίγο στο web για τη σχέση μελιού και βρεφών και βρήκα ενδιαφέροντα στοιχεία τα οποία και παραθέτω για όσους απο την παρέα δεν είναι ενημερωμένοι.
ΜΕΛΙ ΚΑΙ ΑΛΛΑΝΤΙΑΣΗ ΣΤΑ ΒΡΕΦΗ
«Μην δίνετε μέλι στα βρέφη μέχρι ενός έτους» ή κάποια παρόμοια προειδοποίηση ακούμε συχνά, αλλά σε χώρες του εξωτερικού μπορεί να το συναντήσουμε ακόμα και ως ένδειξη στις ετικέτες μελιού (ιδιαίτερα στις ΗΠΑ). Και αυτό γιατί το μέλι μπορεί να περιέχει σπόρια του κλωστηριδίου Clostridium botulinum, το οποίο προκαλεί την ασθένεια αλλαντίαση σε βρέφη ηλικίας μικρότερης του ενός έτους. Η μικροβιακή χλωρίδα που αναπτύσσεται στο έντερο των βρεφών μετά το πρώτο έτος της ηλικίας τους, εμποδίζει τη βλάστηση των σπορίων και την εκδήλωση της ασθένειας.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ
Τι είναι όμως η αλλαντίαση; Η αλλαντίαση ή αλλιώς ο βοτουλισμός, είναι μια παραλυτική ασθένεια που προκαλείται από μια οικογένεια νευροτοξινών, οι οποίες παράγονται από το μικρόβιο κλωστηρίδιο της αλλαντίασης ή λατινικά Clostridium Botulinum. Οι τοξίνες της αλλαντίασης δρουν στις νευρικές απολήξεις και προκαλούν παράλυση μέσω της παρεμπόδισης της απελευθέρωσης των απαραίτητων νευροδιαβιβαστών. Το βακτηρίδιο της αλλαντίασης βρίσκεται πάντοτε σε συντηρημένα τρόφιμα, όπως κονσέρβες κρέατος, ψαριών, λαχανικών, στα αλλαντικά, στα καπνιστά ψάρια και κρέατα κλπ. Ο μόνος τρόπος εξουδετέρωσης της τοξίνης του μικρόβιου είναι το βράσιμο και γι' αυτό δεν υπάρχει κίνδυνος δηλητηρίασης από νωπά τρόφιμα, γιατί συνήθως τα βράζουμε καλά.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η αλλαντίαση δεν ανήκει στις συνηθισμένες τροφικές δηλητηριάσεις και είναι εξαιρετικής έντασης. 12 έως 36 ώρες μετά την κατάποση της μολυσμένης τροφής οι ασθενείς παραπονιούνται αρχικά για ναυτία και διάρροια. Σύντομα, μετά την εμφάνιση των αρχικών συμπτωμάτων, οι ασθενείς αρχίζουν να διαμαρτύρονται για θολή όραση, αδυναμία να ανοίξουν τα μάτια τους (βλεφαρόπτωση), δυσκολία να μιλήσουν και να καταπιούν σωστά. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται με αδυναμία, η οποία απλώνεται στα άνω άκρα, τον κορμό και στα κάτω άκρα.
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Πιθανές πηγές σπόρων Clostridium Botulinum θεωρούνται το νέκταρ και η γύρη των ανθέων, αλλά και η μόλυνση του μελιού κατά το στάδιο της επεξεργασίας του. Βρέθηκε ότι το 10-15% των δειγμάτων μελιού που εξετάσθηκαν στις Η.Π.Α. περιείχαν σπόρια του κλωστηριδίου Cl . Botulinum. Όσον αφορά στα ελληνικά μέλια δεν γνωρίζουμε εάν περιέχουν σπόρια αλλαντίασης, σε ποια συχνότητα και ποιού τύπου (υπάρχουν 6 διαφορετικοί τύποι αλλαντίασης). Πέρυσι το Φεβρουάριο ένα μωρό προσβλήθηκε από αλλαντίαση στη χώρα μας, πιθανότατα από κατανάλωση μελιού. Αλλά αυτό ήταν κάτι που οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να βεβαιώσουν με σιγουριά. Το φάρμακο, μάλιστα, που χρειάστηκε για να ιαθεί έφτασε από την Καλιφόρνια των ΗΠΑ και κόστισε 45.000 δολάρια. Στην Ελλάδα, η λοίμωξη είναι σπάνια και το προηγούμενο κρούσμα στην Ελλάδα είχε καταγραφεί πριν 30 χρόνια σε ενήλικα.
Σύμφωνα με στοιχεία του πορίσματος της Επιστημονικής Επιτροπής, στην Ευρώπη από το 1978 καταγράφηκαν 49 περιπτώσεις παιδιών που προσβλήθηκαν από βοτουλισμό, το 93% των οποίων ήταν κάτω των έξι μηνών. Τα περισσότερα από αυτά τα βρέφη είχαν καταναλώσει μέλι. Η αλλαντίαση είναι μια πολύ βαριά ασθένεια (που μπορεί και να αποβεί μοιραία για το βρέφος) και μπορεί να χρειαστεί μήνες για να γιατρευτεί, αφήνοντας μόνιμες βλάβες. Όπως σημειώνει η Επιτροπή, αν και όπως φαίνεται, η πιθανότητα μόλυνσης είναι πολύ μικρή, ωστόσο δεν πρέπει να αγνοηθεί, δεδομένου ότι πολλοί πιστεύοντας ότι το μέλι είναι θρεπτικό, το δίνουν στα βρέφη. Όταν τα βρέφη ξεπεράσουν τον πρώτο χρόνο ζωής, ο κίνδυνος σχεδόν μηδενίζεται. Στις ΗΠΑ περίπου η μία στις δύο περιπτώσεις βρεφικού βοτουλισμού εμφανίστηκε σε βρέφη λιγότερο από δύο μηνών.
Ο βρεφικός βοτουλισμός μπορεί να εμφανιστεί και σε βρέφη που δεν έχουν ταϊστεί με μέλι. Αυτό συμβαίνει επειδή τα σπόρια Cl. Botulinum βρίσκονται παντού στο περιβάλλον, το χώμα και το νερό και στα μικροσωματίδια του αέρα. Δεν έχει γίνει γνωστό πόσα σπόρια χρειάζεται να καταναλωθούν για να εκδηλωθεί ο βοτουλισμός ή γιατί κάποια μόνο βρέφη αρρωσταίνουν και κάποια άλλα όχι. Παρόλα αυτά, φαίνεται πως οι πιθανότητες να ασθενήσει ένα βρέφος εξαρτώνται αρκετά από το άμεσο περιβάλλον του και τη γενική του υγεία. Τα βρέφη μπορούν να προσβληθούν από την ασθένεια από επιφάνειες στο περιβάλλον τους, αναπνέοντας σκόνη από τον αέρα, από το νερό ή το φαγητό, καθώς αρκετές τροφές μπορεί να περιέχουν σπόρια Cl. Botulinum, εκτός κι αν έχουν παραχθεί με έναν τρόπο που να καταστρέφονται τα σπόρια του βακτηριδίου. Στην Αμερική, ορισμένες πολιτείες, όπως η Πενσυλβανία, η Ούτα, η Αριζόνα και η Καλιφόρνια έχουν περισσότερα περιστατικά βρεφών που προσβλήθηκαν από αλλαντίαση από άλλες, γιατί οι πολιτείες αυτές έχουν έδαφος, όπου συναντώνται υψηλότερα ποσοστά επίπεδα σπόρων Cl. Botulinum.
Τα σπόρια του Cl. Botulinum, κατά τη βλάστησή τους, δεν μπορούν να επιβιώσουν στο μέλι, λόγω του αντιβακτηριδιακών και αντιμικροβιακών ιδιοτήτων του. Στην πραγματικότητα όταν το μέλι ωριμάσει με περιεκτικότητα σε υγρασία κάτω από το 18% τίποτα βλαβερό για τους ανθρώπους δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε αυτό. Το φυσικό μέλι που έχει ωριμάσει είναι η μόνη μη επεξεργασμένη τροφή που δεν χαλάει όταν αποθηκευτεί σωστά σε αεροστεγή συσκευασία.
ΑΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΙ
Υπάρχουν πολλοί τρόποι, με τους οποίους το μέλι αναστέλλει την ανάπτυξη των βακτηρίων και τη μούχλα. Η μεγάλη περιεκτικότητά σε ζάχαρη και pH του μελιού αναστέλλει την ανάπτυξη μούχλας και άλλων παθογενειών κατά τον ίδιο τρόπο που η ζάχαρη χρησιμοποιείται για να συντηρεί τις μαρμελάδες και τα ζελέ. Το αγνό μέλι που δεν έχει θερμανθεί και φιλτραριστεί, επίσης, περιέχει το ένζυμο glucose oxidase που μετατρέπεται σε υπεροξείδιο του υδρογόνου και νερό καθώς διασπάται. Επιπλέον, το μέλι είναι υγροσκοπικό με αποτέλεσμα, όταν έρχεται σε επαφή με βακτήρια, να τους αφαιρεί την υγρασία, σκοτώνοντάς τα. Στην πραγματικότητα αν έχεις την ανάπτυξη αλλαντίασης στο εργαστήριο και προσθέσεις αγνό μέλι, το μέλι θα σκοτώσει την αλλαντίαση. Με δεδομένο ότι το μέλι από μόνο του σκοτώνει την αλλαντίαση στην ανάπτυξή της, ότι τα σπόρια του C. Botulinum υπάρχουν παντού στο περιβάλλον μας και ότι αυτά υπάρχουν σαν παρουσία σε πολλές τροφές εκτός από το μέλι, τότε γιατί εστιάζουμε ειδικά στο τάισμα του βρέφους κάτω του ενός έτους με μέλι; Γιατί το μέλι είναι η μοναδική τροφή για την οποία υπάρχουν προειδοποιήσεις που σχετίζονται με την μη κατανάλωσή του στα βρέφη κάτω του ενός έτους;
Όταν οι επιστήμονες ερεύνησαν τα περιστατικά του βρεφικού βοτουλισμού, βρήκαν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα βρέφη είχαν ταϊστεί με μέλι κάποια στιγμή πριν αρρωστήσουν. Αυτή η πληροφορία σε συνδυασμό με το γεγονός ότι περίπου το 5% των μελιών που δοκιμάστηκαν περιείχαν σπόρια C. Botulinum, έκανε τους επιστήμονες να συσχετίσουν το μέλι με την βρεφική αλλαντίαση. Παρόλα αυτά κάθε επιστήμονας γνωρίζει ότι μια από τις βασικότερες αρχές της επιστήμης είναι ότι ο συσχετισμός δεν υποδεικνύει και την αιτία.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ένα βρέφος δεν μπορεί να πάθει αλλαντίαση από το μέλι. Το μέλι όπως και κάθε άλλη τροφή μπορεί να εμφανίσει σπόρια C. Botulinum. Αλλά οι προειδοποιήσεις που αφορούν το μέλι θα μπορούσαν να αφορούν και οποιοδήποτε άλλο τρόφιμο.
ΓΙΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΥΣ
Παρόλα αυτά στις περιπτώσεις που βρίσκουμε σπόρια C. Botulinum στο μέλι, πώς μπορούμε ως μελισσοκόμοι να το αποφύγουμε; Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι υψηλές συγκεντρώσεις σε σπόρια C. Botulinum μπορούν να συγκεντρωθούν στο μέλι κατά τη διάρκεια ακραίων συνθηκών μέσα στην κυψέλη ή από τις νεκρές μέλισσες που έρχονται σε επαφή με το μέλι. Από τη στιγμή που ο βοτουλισμός δεν γεννιέται από μόνος του, ούτε πολλαπλασιάζεται στο νέκταρ που μεταφέρουν οι μέλισσες μέσα στην κυψέλη, ούτε μπορεί να εμφανιστεί στο ώριμο μέλι που βρίσκεται στην κηρήθρα ή στα συσκευασμένα βαζάκια, φαίνεται πιο πιθανό η μόλυνση να προκαλείται κατά τη διαδικασία τρύγου του μελιού ή τη συσκευασία του.
Οι προσπάθειες μας να παράγουμε μέλι χωρίς σπόρια βοτουλισμού θα πρέπει να ξεκινήσουν από τον προσεκτικό καθαρισμό της περιοχής παραγωγής μελιού και όλων των εργαλείων που χρησιμοποιούμε στον τρύγο και τη συσκευασία. Όλοι όσοι παίρνουν μέρος στη διαδικασία του μελιού θα πρέπει να πλένουν τα χέρια τους πριν ξεκινήσουν τις εργασίες. Αυτή, βέβαια, είναι μια πράξη κοινής λογικής που θα πρέπει ούτως ή άλλως να γίνεται σε καθημερινή βάση.
Εάν θέλετε να είστε (σχετικά) σίγουροι για το τελικό αποτέλεσμα, κλείστε τα παράθυρα στο συσκευαστήριο για να αποφύγετε τη σκόνη. Και για έξτρα προστασία, βγάζετε τα παπούτσια σας όταν μπαίνετε μέσα και χρησιμοποιήστε άλλα παπούτσια μόνο για το συσκευαστήριο, ώστε να μη μεταφέρετε βρωμιές. Όσο άβολο και δύσκολο κι αν ακούγεται, μπορεί να είναι ο ευκολότερος τρόπος για να βεβαιωθείτε ότι το μέλι σας είναι ελεύθερο από σπόρια βοτουλισμού. Σε ορισμένα μέρη του κόσμου, περνούν το μέλι από ακτινοβολία για να σκοτώσουν αυτά τα μικρόβια (στην Ελλάδα δεν επιτρέπεται).
Αν πάλι, είστε από αυτούς που αδυνατούν ή δε θέλουν να λάβουν τέτοια μέτρα ή πάραυτα αμφιβάλουν για να τη μικροβιακή καθαρότητα του μελιού τους, τότε απλά πουλήστε το μέλι σας μόνο σε πελάτες που είναι μεγαλύτεροι του ενός έτους.
Φόρουμ 
Blog 
Πεμ Σεπ 23, 2010 2:24 pm
