ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ, Εποχιακοί Μελισσοκομικοί Χειρισμοί - από www.melinet.gr

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στο κείμενο με τίτλο «Εποχιακοί Μελισσοκομικοί Χειρισμοί», περιγράφονται οι γενικότερες εργασίες και ο προγραμματισμός των ενεργειών των Ελλήνων μελισσοκόμων, με προσπάθεια νʼ ανταποκρίνονται στις ανάγκες της μελισσοκομίας σʼ όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας. Οι εποχιακοί μελισσοκομικοί χειρισμοί δίδονται κατά μήνα, ακολουθώντας τη σειρά του ημερολογιακού έτους, από τον Ιανουάριο έως τον Δεκέμβριο.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

Έχει γραφεί αρκετές φορές η μεγάλη διαφορά που παρατηρείται στις κλιματικές συνθήκες στα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας μας και η επίδραση τους στην ζωή, την εξέλιξη και τις δραστηριότητες των μελισσιών.
• Σύντομα, θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε τις ορεινές περιοχές (βουνά -οροπέδια με μεγάλο υψόμετρο), όπου οι κλιματικές συνθήκες είναι ηπειρωτικές με πολύ ψυχρή χειμερινή περίοδο, τις πεδινές και παραθαλάσσιες περιοχές με σχετικά ήπιο χειμώνα και δροσερό καλοκαίρι και τις νότιες - νησιωτικές περιοχές που τις χαρακτηρίζει η απουσία, σχεδόν παγετών και οι υψηλές σχετικά θερμοκρασίες του χειμώνα. Μια μεγάλη διαίρεση είναι και αυτή της Δυτικής και Ανατολικής Ελλάδας, με την πρώτη να συγκεντρώνει τις περισσότερες βροχοπτώσεις και τη δεύτερη να χαρακτηρίζεται από το ξερό καλοκαίρι.
• Οι διαφορές αυτές στο κλίμα και οι επιπτώσεις τους στη δραστηριότητα των μελισσών φαίνεται περισσότερο από κάθε άλλη εποχή και περίοδο του έτους, τον Ιανουάριο.
• Στις περιοχές με ηπειρωτικό κλίμα, τον Ιανουάριο αποφεύγουμε οποιαδήποτε σκέψη επέμβασης στα μελίσσια. Ακόμη και τις ηλιόλουστες μέρες η θερμοκρασία του αέρα σπάνια ξεπερνά τους 10-12ο Κελσίου και οι μέλισσες παραμένουν μέσα στην κυψέλη χωρίς
να διασπάσουν την "χειμωνιάτικη σφαίρα". Ο μελισσοκόμος πρέπει από το φθινόπωρο να έχει τακτοποιήσει τα μελίσσιά του, φροντίζοντας να έχουν:
 μεγάλη επάρκεια τροφών, ιδιαίτερα μέλι σε περισσότερα από 5 πλαίσια.
 μεγάλο αριθμό μελισσών δηλαδή δυνατά σμήνη, συνενώνοντας από το φθινόπωρο μελίσσια με λιγότερο πληθυσμό από 5 - 6 πλαίσια.
 περιοχή ξεχειμωνιάσματος με καλές συνθήκες προφυλαγμένες από ψυχρούς αέρηδες, με έκθεση στον ήλιο αρκετές ώρες την ημέρα και προπαντός προσπελάσιμες, δηλαδή κοντά σε δρόμους που δεν διακόπτεται η κυκλοφορία από βροχή, χιόνι ή παγετούς. Αρκετοί μελισσοκόμοι τέτοιων περιοχών μεταφέρουν τα μελίσσιά τους τον χειμώνα, μακριά από τον τόπο κατοικία τους, σε περιοχές με ήπιο χειμώνα.
• Σε παραθαλάσσιες περιοχές, ακόμη και στις βορειότερες περιοχές της χώρας μας, ο Ιανουάριος είναι διαφορετικός. Αρκετές μέρες και ώρες της ημέρας οι μέλισσες πραγματοποιούν πτήσεις κυρίως για την μεταφορά νερού και γύρης στην κυψέλη. Σ' αυτές τις
περιοχές συνήθως τον Ιανουάριο τα μελίσσια έχουν ξεκινήσει γόνο μετά την σύντομη διακοπή της γέννας της βασίλισσας τον Δεκέμβριο. Η γύρη πιθανώς να είναι διαθέσιμη μέσα στην κυψέλη, αποθηκευμένη σε πλαίσια και αποκαλύπτεται καθώς καταναλώνεται το μέλι που την καλύπτει. Υπάρχουν όμως και αξιόλογες ανθοφορίες γυρεοφόρων φυτών τον Γενάρη, στους κάμπους και λαγκαδιές της βόρειας Ελλάδας. Η φτελιά ή καραγάτσι (Ulmus campestris), η φουντουκιά (Corylus avelana) το σκλήθρο (Alnus glutinosa) είναι κατ' εξοχήν γυρεοδοτικά φυτά. Η φρέσκια γύρη αυτή την εποχή είναι πολύ σημαντική για την διατήρηση γόνου στα μελίσσια. Τα μελίσσια που κουβαλάνε γύρη αυτή την εποχή
(κεραφίζουν κατά την έκφραση των μελισσοκόμων) έχουν βασίλισσα που γεννά κανονικά (βάσιμη ένδειξη).
• Όμως ενώ για τη γύρη υπάρχει απόθεμα στην κυψέλη και σε μεγάλη ανάγκη χρησιμοποιείται και το απόθεμα του λιπώδους ιστού των χειμωνιάτικων μελισσών, για το νερό πρέπει η μέλισσα να πετάξει να το βρει και να το κουβαλήσει στην κυψέλη. Είναι γνωστό ότι πτήσεις μελισσών για νερό γίνονται και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες για ένα ψυχρόαιμο όν όπως είναι η μέλισσα. Συχνά παρατηρούμε όταν η θερμοκρασία του αέρα είναι 7 - 8 βαθμούς Κελσίου, μέλισσες να πετούν σε πηγές νερού. Φροντίδα μας είναι σε τέτοιες περιοχές να δίνουμε νερό στις μέλισσες κοντά στο μελισσοκομείο σε σημείο που το θερμαίνει ο ήλιος, ώστε
να περιορίσουμε τις απώλειες από μακρινές πτήσεις και κρύο νερό, που είναι σημαντικές. Ο μελισσοκόμος σε τέτοιες περιοχές περιορίζει την εργασία του στο μελισσοκομείο, ελέγχοντας περιοδικά το βάρος των κυψελών για να εκτιμήσει τα' αποθέματα μελιού.
• Παρόμοιες είναι και οι εργασίες του μελισσοκόμου σε περιοχές με πολλές βροχοπτώσεις τον Ιανουάριο. Σ' αυτές τις περιοχές όχι μόνο οι χαμηλές θερμοκρασίες, αλλά και οι πολλές μέρες βροχής και η υψηλή σχετική υγρασία του αέρα, περιορίζουν τις μέλισσες στην κυψέλη που δεν πραγματοποιούνπτήσεις καθαριότητας. Αποτέλεσμα είναι σε τέτοιες περιοχές να έχουμε συχνότερα την εμφάνιση ασθενειών όπως δυσεντερία, νοζεμίαση κλπ. Ο μελισσοκόμος τέτοιες περιοχές πρέπει να τις αποφεύγει και να διαλέγει τοποθεσίες με καλό αερισμό και εύκολη προσπέλαση στο αυτοκίνητο, ούτως ώστε να μην ευνοείται η εμφάνιση
αυτών των ασθενειών αλλά και να είναι εύκολη η μεταφορά τους όταν και αν χρειασθεί.
• Εντελώς διαφορετική όψη παρουσιάζει ο Ιανουάριος στα νότια και ζεστά μέρη της πατρίδας μας. Για τις περισσότερες μέρες του Ιανουαρίου και γι' αρκετές ώρες, οι μέλισσες πετούν όχι μόνο για νερό, αλλά και για γύρη και νέκταρ. Αποτέλεσμα τα μελίσσια να διατηρούν γόνο
σε 2 , 3 ή και περισσότερα πλαίσια, ενώ δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο, σε περιοχές ιδιαίτερα που υπάρχουν πεύκα, τ' αποθέματα του μελιού ν'αυξάνουν. Οι σχετικά υψηλές θερμοκρασίες και η μεγάλη εδαφική υγρασία ευνοούν παράλληλα την βλάστηση και ανθοφορία αρκετών μελισσοκομικών φυτών όπως ξυνίδας, λαψάνας ακόμη και ασφόδελων ή άγριας λεβάντας που
στα βορειότερα μέρη ανθίζουν 2 και 3 μήνες αργότερα. Όμως και σ' αυτές τις περιοχές ο μελισσοκόμος τον Γενάρη δεν πρέπει να παρασύρεται και να τροφοδοτεί πρόωρα τα μελίσσια του. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της ξαφνικής κακοκαιρίας που θα έχει καταστρεπτικές
συνέπειες σε μελίσσια που έχουν αναπτύξει και επεκτείνει πολύ την γονοφωλιά τους. Ξερή τροφοδότηση με ζαχαροζύμαρο είναι, όταν χρειάζεται ενίσχυση το μελίσσι, η κυριότερη λύση.
• Μερικοί μελισσοκόμοι, κυρίως από την Χαλκιδική που η νομαδική μελισσοκομία είναι παράδοση, μεταφέρουν τα μελίσσια τους από τα τέλη Δεκεμβρίου ακόμη στη Νότια Πελοπόννησο, για να εκμεταλλευθούν την "πρώιμη άνοιξη" αυτών των περιοχών μέσα στην "καρδιά του χειμώνα". Η σταδιακή μετακίνησή τους προς τα βόρεια τους επιτρέπει να έχουν τα μελίσσια τους σε διαρκή ανθοφορία μέχρι ν' αρχίσουν αργά το καλοκαίρι οι μελιτοεκκρίσεις στα πευκοδάση. Μ' αυτό τον τρόπο περιορίζουν σημαντικά τις ανάγκες τροφοδότησης, πραγματοποιούν μεγάλες αποδόσεις κατά κυψέλη, έχουν όμως υψηλό κοστολόγιο μεταφορών μελισσιών και μετακινήσεων για παρακολούθηση και επιθεωρήσεις του
μελισσοκομείου. Ένα σημείο όμως που δεν δίνουν την δέουσα προσοχή οι επαγγελματίες αυτοί μελισσοκόμοι, είναι η τακτική αντικατάσταση των βασιλισσών. Η συνεχής ωοτοκία της βασίλισσας όλο το έτος περιορίζει τον χρόνο παραγωγικής ζωής των και η αντικατάστασή τους πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο ή το αργότερο κάθε δύο χρόνια. Σημαντικό επίσης στοιχείο είναι η περιοχή που θα βρεθούν την περίοδο σμηνουργίας ή εποχή φυσικής αντικατάστασης των βασιλισσών από τα μελίσσια, στοιχείο που έχει να κάνει με τη διατήρηση της ράτσας των μελισσών.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΘΗΚΗ

Ο μελισσοκόμος πρέπει να έχει στη διάθεσή του ένα χώρο,μελισσοκομική αποθήκη, υπόστεγο, ένα χώρο σε αγρόκτημα ακόμη και ένα υπόγειο χώρο πολυκατοικίας (για τους αστούς μελισσοκόμους), όπου θα αποθηκεύει το μελισσοκομικό υλικό που δεν χρησιμοποιεί στα μελίσσια του την δεδομένη στιγμή, αλλά και θα εργάζεται για την κατασκευή, επισκευή
και συντήρησή του. Ο Γενάρης για όλες τις περιοχές της χώρας μας είναι ο μήνας με την
περισσότερη δουλειά στην αποθήκη. Οι εργασίες αυτού του μήνα ξεκινούν από την αγορά των καινούργιων κυψελών και εφοδίων, την προετοιμασία τους που απαιτεί πολύ χρόνο, την
επισκευή των κυψελών που έχουν υποστεί φθορές, την συρμάτωση πλαισίων. Οι εργασίες αυτές είναι βασικές και η σημασία τους θα φανεί την άνοιξη που έρχεται. Τότε που οι δουλειές με τα μελίσσια είναι αυξημένες και δεν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος για επισκευή και συντήρηση του υλικού.
• Οι καινούργιες κυψέλες απαιτούν σωστή προετοιμασία προτού τοποθετηθούν στα μελίσσια, αλλά και προσοχή κατά την αγορά τους. Είναι προτιμότερο να διαθέσουμε περισσότερα χρήματα στην αρχή αγοράζοντας καλοκατασκευασμένες κυψέλες, με πυθμένα "κόντρα πλακέ
θαλάσσης", κινητή βάση, πόρτα εισόδου που θα κλείνει καλά και θα μπαίνει και βγαίνει εύκολα, εύχρηστους και ασφαλείς συνδετήρες, ενώ ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα "τακούνια" των κυψελών. Συνήθως τα τακούνια που διαθέτουν οι καινούργιες κυψέλες δεν είναι καρφωμένα, ούτε είναι από ανθεκτικό ξύλο. Επειδή η φθορά των κυψελών
αρχίζει από τα τακούνια που βρίσκονται συνεχώς σχεδόν σε υγρό έδαφος, είναι πολύ σωστό να τα κατασκευάζουμε μόνοι μας από σκληρό ξύλο π.χ. ακακία, μουριά (σκαμνιά), καραγάτσι κλπ. Επειδή το κάρφωμα τους είναι δύσκολο, χρησιμοποιούμε 2 ξυλόβιδες ολόπασσες ώστε αν χρειασθεί να βγουν να μη καταστρέφεται η κυψέλη.
• Για το συρμάτωμα των πλαισίων πρέπει απλώς να περνάμε τα σύρματα (η πιο χρονοβόρα εργασία) και να τα δένουμε όταν θα τα χρειασθούμε την άνοιξη, γιατί αν δεθούν τον χειμώνα το καλοκαίρι θα έχουν χαλαρώσει.
• Επίσης τον Γενάρη, όσοι θα ασχοληθούν με την παραγωγή μελιού σε σεξιόν (μεληκηρίδια), πρέπει να ετοιμάσουν τα πλαίσια που υπολογίζουν ότι θα χρειασθούν. Το ανοιξιάτικο πεύκο είναι κοντά και είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για παραγωγή μελιού σε σεξιόν.

Σημείωση Melissologia H.B.F.:
Το φόρουμ υιοθετεί και παροτρύνει την εφαρμογή σε κάθε περίπτωση των κανόνων ορθής αρθρογραφίας. Παρακαλούμε να αναφέρεται με σαφήνεια και ορθά τις βιβλιογραφικές σας πηγές κάθε φορά που αντλείται στοιχεία από αυτές για τα γραπτά σας κείμενα.

Πηγή αρχικής δημοσίευσης:[/b]
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]