Το θέμα του «ξεχειμωνιάσματος» μελισσιών τελικά διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Η περίπτωση όπου θα έχουμε βαρύ χειμώνα και τα μελίσσια θα σκεπαστούν με χιόνι προκαλεί αγωνία στον κάτοχο των μελισσιών και πολλές φορές οδηγεί σε εσφαλμένες ενέργειες που καταδικάζουν τα μελίσσια. Από την εμπειρία μου θα προσπαθήσω να σας παρουσιάσω το θέμα από την αρχή όπως το ζούμε σε περιοχές σαν π.χ. τη Φλώρινα.
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.](Φώτο: kattegatuk.blogspot.com)
Σε περιοχές με χιόνι πολύ σημαντικό είναι η τοποθεσία που θα διαχειμάσουμε τα μελίσσια μας... το πιο λογικό είναι να τα μεταφέρουμε κάπου που δεν θα έχει χιόνια
Γενικά οι κυψέλες τοποθετούνται πάνω σε βάσεις (και εάν αυτές είναι λάστιχα τα έχουμε τρυπήσει πρώτα από κάτω για να μην κρατάνε νερό) με τις πόρτες να κοιτάνε νότια και καλά είναι να υπάρχει κάποιο είδος ανεμοφράκτη βόρεια τους.
Τα μελίσσια πρέπει να έχουν
επάρκεια τροφών. Επίφοβη περίοδος είναι κατά τους μήνες Νοέμβρη και Μάρτη όπου καλά είναι να ταΐσουμε. Τα πλαίσια που αφήνουμε το σωστό είναι να έχουν σφραγισμένα πλαίσια με μέλι. Εάν δεν υπάρχουν ταΐζουμε εντατικά τα μελίσσια με σιρόπι 1:1 τον Σεπτέμβριο ώστε να προλάβει να αποθηκευτεί το σιρόπι στα πλαίσια και να σφραγιστούν. Πολλές φορές ενώνουμε μεταξύ τους μελίσσια το Σεπτέμβριο… επιδιώκουμε δυνατά μελίσσια με πάνω από 8 πλαίσια πληθυσμό. Μονώνουμε τις κυψέλες από πάνω το καπάκι, π.χ. φελιζόλ, ή και τις τυλίγουμε με μονωτικό υλικό.
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.](Φώτο: beediary.wordpress.com)
Μια καλή πρακτική είναι να τοποθετούμε 2 κυψέλες με διαφορετικό χρώμα δίπλα δίπλα ώστε να έχουν μια κοινή πλευρά.
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.](Φώτο: mainebeekeepers.org)
Ο
αερισμός είναι πολύ σημαντικός. Δεν θυμάμαι καλά αλλά νομίζω ότι κάπου το 1/3 από το μέλι που θα καταναλωθεί θα γίνει νερό το οποίο πρέπει να φύγει από την κυψέλη. Οπότε οι κυψέλες τοποθετούνται να γέρνουν προς τα εμπρός και υπάρχει μικρή τρύπα από πάνω για να φεύγει η υγρασία.
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]Η τρύπα αυτή για περιοχές με χιόνι καλά είναι να μπορούν να την χρησιμοποιούν οι μέλισσες σαν δεύτερη είσοδο στην κυψέλη. Το μελίσσι μπορεί να αντέξει το πολύ κρύο... την πολύ υγρασία όχι. Βρήκα ορισμένες φωτογραφίες που δείχνουν πως ετοιμάζουμε τα μελίσσια με δυο πατώματα... αλλά μπορεί το ίδιο να γίνει μόνο με ένα όροφο (δηλαδή το εμβρυοθάλαμο). Πάνω από το εμβρυοθάλαμο μπορεί να τοποθετηθεί εσωτερικό καπάκι και μετά δεύτερο πάτωμα εντελώς άδειο με ένα σακί άχυρο μέσα. Αυτό βοηθάει πολύ το μελίσσι σε περιοχές με βαρύ χειμώνα. Η τρύπα στα πατώματα καλά είναι να είναι το μέγεθος πώματος φιάλης κρασιού, ώστε να μπορεί να κλείνει εύκολα με ένα φελλό. Η τρύπα αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και το καλοκαίρι ως δεύτερη είσοδος.
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]Βήμα 1, ‘‘έτοιμο‘‘ το μελίσσι για διαδικασία μόνωσης. (Φώτο:
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.][Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]Βήμα 2, μονωτικό υλικό σε συνδυασμό με αερισμό για πάνω τμήμα. (Φώτο:
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.][Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]Βήμα 3, τύλιγμα. (Φώτο:
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.][Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]Βήμα 4, άνοιγμα δεύτερης εισόδου. (Φώτο:
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.][Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]Βήμα 5, λεπτομέρεια δεύτερης εισόδου, σταθεροποίηση εισόδου με σανίδα.
Στην εδώ φωτογραφία χρησιμοποιούν σφυρί, που δεν είναι και το καλύτερο. Ένας φορητός βιδολόγος θα κάνει την εργασία πολύ πιο εύκολη και δεν θα αναστατωθεί το μελίσσι. (Φώτο:
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.][Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]Βήμα 6, λεπτομέρεια δεύτερης εισόδου, ‘‘ανεμοφράκτης‘‘. (Φώτο:
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]Αν τώρα χιονίσει… δεν κάνουμε βασικά τίποτα. Το χιόνι λειτουργεί ως επιπλέον μονωτικό και λειτουργεί ως προστατευτικό προς το κρύο αέρα που κατά διαστήματα σηκώνετε. Δεν πειράζουμε ούτε την είσοδο. Με απλά λόγια το μελίσσι αναπνέει και μέσα στο χιόνι. Αν υπάρχει και η δεύτερη είσοδος από πάνω τότε είμαστε ακόμα πιο καλά με την έννοια ότι όταν κατέβει η στάθμη του χιονιού θα ελευθερωθεί αυτή για να αυλίζονται οι μέλισσες.
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.](Φώτο:
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]Το πρόβλημα είναι ο πάγος. Αν κάποια χρονιά χιονίσει πολύ, τότε συνήθως το κάτω κάτω χιόνι γίνεται πάγος. Αυτό μπορεί να κλείσει την κάτω είσοδο της κυψέλης και
εάν δεν αερίζεται από αλλού το μελίσσι να δημιουργηθεί θέμα. Η τοποθέτηση των κυψελών σε βάσεις εδώ βοηθάει και εάν αερίζεται από πάνω το μελίσσι δε κάνουμε τίποτα.
Στην περίπτωση όμως που δεν αερίζεται το μελίσσι και από αλλού,
τότε καλά είναι να τα ελέγξουμε κάποια στιγμή. Δεν ελέγχουμε εάν η κυψέλη έχει πάγο αμέσως… αλλά μια δυο μέρες αφότου αρχίζουν να λιώνουν τα χιόνια (γιατί εάν είναι να πράξουμε κάτι τότε είναι πιο εύκολα). Μπορούμε το μεσημέρι με ήλιο να χτυπάει την είσοδο της κυψέλης να ελέγξουμε πολύ προσεκτικά εάν οι είσοδοι είναι ελεύθεροι ή εάν έχουν πάγο (βασικά αυτό είναι πολύ σπάνιο) και εάν έχουν τότε το αφαιρούμε πολύ προσεκτικά για να μην αναστατώσουμε το μελίσσι. Μια τρύπα αρκεί, δεν είναι ανάγκη να βγάλουμε όλο το πάγο, απλά θέλουμε να περνάει αέρας μέσα στην κυψέλη.
Τις πρώτες πιο ζεστές μέρες οι μέλισσες για να αδειάσουν το έντερο τους θα αρχίσουν να βγαίνουν έξω και αρκετές θα χαθούν. Εάν σκορπίσουμε λίγη στάχτη μπροστά από τις κυψέλες αυτό θα βοηθήσει πολύ τις μέλισσες στον προσανατολισμό τους πίσω στην κυψέλη. Επιπλέον μπορούν να τοποθετηθούν και σανίδες, κάτι σαν σανίδα πτήσεως.
Όταν κατέβει η στάθμη του χιονιού πολύ και ελευθερωθούν τα μελίσσια η πρώτη μας δουλειά δεν είναι να ανοίξουμε το μελίσσι, αυτό είναι σφάλμα που καταδικάζει το μελίσσι.
Η πρώτη μας δουλειά είναι να ανοίξουμε τις πόρτες εισόδου της κυψέλης και να τις καθαρίσουμε από τις νεκρές μέλισσες χωρίς να ενοχλήσουμε το μελίσσι. Οι νεκρές μέλισσες μπορεί να ήταν πολλές και να φράξουν την είσοδο. Όταν οι θερμοκρασίες το επιτρέψουν τότε ανοίγουμε το μελίσσι στα κλεφτά και του δίνουμε ζαχαροζύμαρο ή βανίλια… δεν κάνουμε τίποτα άλλο.
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.](Φώτο: beediary.wordpress.com)
Οι απώλειες κατά το χειμώνα αναμένονται να είναι κάπου 10%. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια οι απώλειες είναι αρκετά πιο πάνω και δεν οφείλονται τόσο στο κρύο του χειμώνα όσο σε άλλους παράγοντες. Κατά τις πρώτες επιθεωρήσεις ελέγχουμε την γενική κατάσταση του μελισσιού και εάν κάποια νομίζουμε ότι θα ήταν καλύτερα να τα ενώσουμε τότε το σωστό είναι να το κάνουμε. Η διατήρηση αρχείου (για κάθε μελίσσι) της κατάστασης πριν το χειμώνα και αυτής που βρίσκουμε μετά βοηθάει πολύ στο να καταλάβουμε τι διορθωτικά βήματα πρέπει να πράξουμε για το επόμενο ξεχειμώνιασμα.